Gezelligheid boven alles

Tijdens de terugreis stop ik op de meest inspiratieloze tank-plas-vreetplek vlak voor de Nederlandse grens. Alles is er druk en vies, maar pauzeren moet na twee uur rijden, het is etenstijd en tanken kan hier nog goedkoop. Ik denk het systeem slim af te zijn deze keer: eerst plassen en dan de toegangsticket inleveren bij het afrekenen van m'n etenswaar. Maar ik raak in de war. Er staat niks op het toiletticket en ze slingeren echt overal. Zou dat systeem hier niet gelden? Ik manoeuvreer me - zo min mogelijk aanrakend - tussen schappen vreetvoer, vrachtwagenchauffeurs en jengelende gezinnetjes door.

Het meisje achter de kassa is representatief voor de treurigheid van deze tent. Ik vraag haar om een saucijzenbroodje. 'Dat mag u zelf pakken', zegt ze en wijst naar de warmhoudcabine die gevuld is met vele soorten broodjes zonder naamkaartje. Wat is wat? Ik kies dan maar wat er het smakelijkst uitziet. Ze zet een beker theewater voor me neer die serieus half gevuld is. 'Wat een klein bakkie!', floept er spontaan uit. 'Wilt u meer?', vraagt ze, alsof dat een extra service is. Na mijn 'ja graag' vult ze hem tot de rand toe bij. Dat was dus niet zo moeilijk, toch?

Nog verbaast over wat er allemaal gebeurt, herinner ik me na het afrekenen het toiletkaartje, dat ik al die tijd zichtbaar in m'n hand had. 'Kan ik dat hier inleveren of doen jullie daar niet aan?', vraag ik. 'Jawel, maar het is nu al betaald. Volgende keer dan maar', zegt ze schouderophalend. Tuurlijk. Ik geef me maar over aan m'n 'diner' en ontdek bij de eerste hap dat ik een kaasbroodje heb gepakt. Kijk, ik kan echt begrijpen dat je een hekel hebt aan deze baan, maar dat hoef je toch niet op mij af te reageren?!

Terwijl ik het wonder van een doorgangsplek als deze overpeins rolt een moslim tussen twee auto's een kleedje uit en begint z'n gebedsritueel. En gelijk heeft ie. Geloof boven alles, zelfs hier.

De perfecte non-logica

Mijn grootste meehelpklus in het klooster waar ik deze zomer verbleef was me op het lijf geschreven: "Wil je de bibliotheek opruimen?" Maar natuurlijk, lieve Sophie, hoe wil je het hebben? Simpel: literatuur weer bij elkaar en op alfabet. Frans en Engels apart. De rest op genre: muziek, kunst, natuur, koken, economie, filosofie, religie... En de grote leestafel graag opnieuw inrichten, en weer precies in het midden zetten, want er klopt iets niet... 

Zalig, zo mag ik het horen. Het bleek allemaal nog niet zo simpel, maar gelukkig was die grove indeling al gemaakt. Alleen, als je eenmaal gaat schuiven, schuift alles mee. En dan moet je door! Maar het is gelukt. Sophie blij, bibliotheek weer in balans en gasten voelen het meteen als ze binnenkomen. Het klopt hier.

Een tijd geleden heb ik m'n eigen bescheiden boekenkast op kleur ingericht. Heel grappig, leuk effect, maar uiteindelijk onhandig. Nieuwe boeken zijn altijd een probleem, kleuren zijn soms ondefinieerbaar. Ik had me voorgenomen deze zomer weer naar een ander systeem te gaan. Maar welk dan?

Terwijl ik met deze kloosterbibliotheek bezig was verscheen er een artikel in DeMorgen met de treffende teaser: Hoe je boekenkast te ordenen: 'Volgens een eigen logica en dan niet dementeren'. Vier Vlaamse boekenwurmen vertellen over hun kastorde. Leest u even mee?

De actrice heeft hetzelfde probleem als ik. Het leek haar leuk de boeken op kleur in te delen, maar tijdens het opsplitsen van de collectie ging het mis. "Ik heb bijvoorbeeld een paar boeken van Umberto Eco. Toen ik de groene Eco en de gele Eco elk op een verschillende stapel moest leggen, ging het knetteren in mijn hoofd."

De auteur brengt orde in haar chaos door allerhande systemen tegelijk te hanteren. Een mengeling van fictie en non-fictie en daarbinnen verschillende categorieën. Plus eigen categorieën, zoals de kleppers, voor de grote namen uit boekenland. "Je moet wel dood zijn, daar wijk ik niet van af, ook al leidt dat soms tot harde keuzes: iemand zoals Alice Munro behoort voor mij absoluut tot die kleppers, maar zolang ze nog leeft, kan ik haar boeken niet in die categorie zetten."

De wetenschapsfilosoof drukt de hoop van boekenliefhebbers naar het perfecte klasseringssysteem meteen de kop in. "Zo'n systeem bestaat niet. Wat je ook bedenkt, vroeg of laat loopt het fout." Ook hij is verschillende systemen door elkaar gaan gebruiken. "Geen kat die er nog z'n jongen in vindt, behalve ik. Het enige wat ik nu niet moet doen, is dement worden."

De radiomaker snapt dat de indeling van je boekenkast een van de grote levensvragen is en hij weet dat het perfecte systeem wél bestaat. "Bibliotheken bestaan al honderden jaren. Mensen die veel slimmer zijn dan ik hebben het perfecte systeem uitgedokterd om die logisch in te richten. Dat gewoon naar je thuisbibliotheek kopiëren is het slimste wat je kan doen."

Dus.

Afijn, terug naar m'n eigen bibliotheekje. Ik kies dit keer maar gewoon voor de allersimpelste basis: het alfabet. Plus een aparte sectie... voor de nieuwe boeken. Denk ik.

Stilvallen

Op de laatste ochtend van m'n meehelpweek, voordat ik 's avonds de stilte weer in duik, stort ik me nog op een zinvol klusje. Helaas stort ik me daarbij ook van een afstap af. Dankzij m'n overgave aan het vallen én de zachte stapel gordijnen die ik vastheb, weet ik de schade te beperken tot een flinke verzwikking. Ironisch, want het kwam juist door die gordijnen dat ik de afstap niet zag. Maar goed. Tot zover dus mijn bijdrage aan nog even dit en snel nog even dat. Vanaf dan is het vooral goed aanvoelen wat ik beter wel en niet kan doen en hopen dat er toch niet iets gescheurd is.

De stilte die daarop volgt krijgt hiermee ook een nieuwe lading. Anders zitten. Behoedzaam lopen. M'n enkel een boomstam, m'n voet een ballon in regenboogkleuren. Maar op de tweede ochtend eindelijk ontspanning als ik voel dat de zwelling af- en de flexibiliteit toeneemt. Helemaal als ik de zwachtel weet te vervangen door een sexy brace. Die ga ik nog wel even nodig hebben!

Oké bokkenpootje, nu kan het zitten en zakken dus echt beginnen. En dan? Dan merk ik dat het maar niet stil en rustig wordt van binnen. Het verhaal dat altijd op de voorgrond stond, is er niet meer. Het verhaal dat op de achtergrond mee sudderde, is drooggekookt. Dus wat te doen met... niks? Hoe nieuw en onwennig is het als er geen afleiding is om de stilte mee te vullen. Die blijkt zich dan vast te klampen aan... innerlijk lawaai.

Werd het toch weer een interessante retraite. Kennelijk was het nodig even echt stil te vallen. Of, zoals een reisgenoot treffend verwoorde na afloop: 'je stapt nooit twee maal in dezelfde stilte.'

Naschrift voor de meelevende lezer: pootje herstelt keurig, maar neemt er de tijd voor.

Taalvirtuoos

Een week voordat m'n jaarlijkse stilte-reset-retraite begint ben ik al in dat bijzondere Rosario. Om in en om het klooster te helpen waar nodig, voor onderhoud of gasten. Mijn zinvolle bijdrage aan het voortbestaan van deze plek. En als bonus leer ik zo niet alleen meer over het B&B-leven, maar leer ik ook de dochter des huizes beter kennen: een 15-jarig lief bijdehandje. Met de voorbijtrekkende gasten gaat het al snel over taal. Want zoals dat altijd gaat tussen Vlamingen en Nederlanders; binnen de minuut ben je woorden uit de spreektaal aan het vergelijken, of toelachen. Of gewoon aan het uitleggen, omdat je elkaar anders misverstaat.

Zo leerde één van de gasten mij dat Vlamingen nu ook allemaal het woord 'leuk' gebruiken. Echt Nederlands, dat zeiden ze vroeger nooit. Maar ja, sinds Facebook en sinds die Like-knop overal, die ook in het Vlaamstalige gebied als vind-ik-leuk wordt vertaald, noemen ze alles in Vlaanderen nu ook 'leuk'. Amai, daar had ik nooit bij stilgestaan. Dat door de taal binnen een sociaal platform de spreektaal van een heel gebied of land wordt beïnvloed. Het is wat. Ondertussen wissel ik met de Bijdehante wat spreekwoorden en gezegden uit. Zo leer ik haar dat we met 'de koek is op' bedoelen dat het maximale is bereikt. Dat kan gaan over je geduld of je begrip, maar dat we het meestal gebruiken in de context van geld.

Een tijdje later valt haar oog op mijn theeglas waar ik het gebruikelijke naamstickertje op heb geplakt. 'Waarom schrijf je er alleen As op?', vraagt ze. 

'Ach ja, voor mij is dat genoeg. En ik ben gewoon lui. Het gaat er toch vooral om dat de ander weet dat dit niet zijn glas is. Wat dat betreft had ik er ook zoiets als m'n pincode op kunnen zetten.'

'Dan is de koek wel snel op', zegt ze zonder blikken of blozen.

Zo fijn als een les snel wordt opgepikt.