Toosten op een sterk team

 

Vandaag hebben we voor het eerst het glas geheven op #debibliotheekopschool. Een beetje voorbarig misschien, we deden het nog in stilte, u was er dus helaas niet bij. Hoe zit dat dan precies? Nou kijk.

Afscheid van een sterk team
Al meer dan 1,5 jaar zitten de projectleiders van Kunst van Lezen, Biebsearch junior, Boek1boek en Schoolbieb.nl bij elkaar om hun programma's aan elkaar te knopen tot één gezamenlijke aanpak voor de educatieve bibliotheek. We hebben samen de aanzet gegeven door bij het SIOB een duidelijke visie en een plan van aanpak af te leveren. Die stukken zijn nu in handen van het nieuwe kernteam met de opdracht dit tot uitvoer te brengen. Daarmee neemt dat kernteam de rol van die grote groep projectleiders en programmamakers over. Vandaag zaten we dus voor het laatst in deze complete setting bij elkaar. Een afscheid, maar ook een nieuw begin. Dat was de eerste reden om te toosten.

Dit overleg stond in het teken van het informeren over hoe we de voortgang borgen en bewaken, maar ik heb ook de eerste resultaten van de inhoudelijke doorontwikkeling laten zien. Wat zit er straks precies in de Bibliotheek op school, hoe ziet dat werkproces eruit, waarom doen we dit eigenlijk en wat kunt u ter ondersteuning van ons verwachten. En dat allemaal in één plaatje. Zoals verwacht kwamen er nog wat aandachtspunten uit dat sterke team naar voren, maar daarna heeft iedereen z'n akkoord erop gegeven. Dit is dus het verhaal waar we straks de boer mee op gaan. Nog een reden om te toosten, lijkt me.

Op weg naar Groningen
Op dat plaatje moet u nog heel even wachten, want er staat weer zo'n onthullende Bibliotheek2daagse aan te komen. In Groningen dit jaar. En daar zijn we nog even heel druk mee. Die grote lijn is namelijk wel snel gelegd, maar dan volgen alle kleine dingen die je moet regelen en vooral niet moet vergeten. Maar we staan er, met twee mooie plaatjes. Want behalve een vooruitblik op de inhoud tonen we u dan ook een globale planning en geven we u een concrete actielijst mee naar huis. Waar kunt u morgen al mee beginnen om straks klaar te zijn voor deelname.

De parallelsessie rondom strategisch netwerken gaat leerzaam en bijzonder worden, dat weet ik zeker. Een sterke vorm, een goede gespreksleider, inspirerende gasten en een verrassende afsluiting. Meer kan ik niet verklappen, jammer dan. Ook zijn er twee mini-sessies waarin we de eerste resultaten van de nieuwe monitor presenteren. Kunt u vast zien met wat voor soort gegevens u straks dat gesprek met uw scholen in gaat. Maar het belangrijkste is dat we er met z'n allen staan en met één verhaal. Als opwarmertje voor de NOT 2013, waarvan de stand al is gereserveerd. Dan weet u dat vast.

Het kernteam gaat dus vanaf nu alleen verder, in strakke afstemming met de afzonderlijke projecten om samen richting die eindstip van de NOT te gaan. Dat zal zeker voor mij wel even wennen zijn, want ik vond het wel lekker gedijen zo tussen al die projectcollega's. Gelukkig mag ik nog vaak apart met ze in gesprek. Ik vond het vandaag vooral mooi om te zien hoe we ook als team zijn gegroeid in deze 1,5 jaar. Vloog het vroeger nog alle kanten op, nu weten we de focus goed vast te houden. We hebben zeker nog wel wat hobbels te nemen, maar we weten ook dat we echt niet meer zonder elkaar verder kunnen. Dus sloten we af met een derde toost, op 2012, wat zeker een spannend maar volgens mij ook een mooi jaar gaat worden!

Maar eerst nog even naar de oosterburen
Want zij zijn erg goed in het organiseren van internationale congressen over online leren en alles wat met onderwijs in de toekomst te maken heeft. Dus om me te laten informeren en inspireren vertrek ik morgen naar de Online Educa in Berlijn, wat twee jaar geleden ook al zo'n avontuur was. Dit jaar zelfs met negen collega's uit de provincie, die club wordt ook steeds groter én sterker. Op het programma staan een grote onderwijsbeurs, veel interessante sprekers en workshops, heel veel kerstmarkten en een volgepakte KaDeWe om de hoek.

Ja, dat wordt echt afzien, u mag medelijden met me hebben. Proost!

Foto

Het bewijs: liever een boek dat reageert op je vinger

#blogkermis: De toekomst van de bibliotheek

Hij was lang uit zicht en ik heb er een paar voorbij laten gaan, maar deze blogkermis van BiblioFuture mocht ik niet missen. Hoe was het ook alweer? Reageer online op het aangeboden kermisthema en de kermisbaas maakt er een mooie samenvatting van. Oké, het thema deze keer: hoe ziet de bibliotheek van de toekomst eruit. Bestaat die bieb om de hoek straks nog, is het the place to be of vind je hem alleen nog in de virtuele wereld? En wat valt er dan eigenlijk nog te halen?

Bibliotheek Hengelo organiseerde in het kader van dit thema zelfs een speciale avond, met als gastspreker en debatleider trendwatcher en futurist Marcel Bullinga. Zijn boek (op papier inderdaad) beschrijft zelfs hoe de wereld er volgens hem in 2025 uitziet. En dat is goed voor een paar (nu nog) hilarische opmerkingen tijdens zijn lezing.

Dat 'de jeugd' al helemaal gedigitaliseerd is, dat weten we nu wel. Maar Marcel gaat nog verder, want volgens hem is een boek in de ogen van een kind gewoon een kapotte iPad. En waarom zou je een gebouw volstoppen met kapotte dingen! Kinderen zitten vanaf hun baby-zijn al met hun neus midden in die wolk, die virtuele cloud van informatie en spelletjes. Dat alle dingen die niets doen als je erop tikt verdwijnen, is voor Marcel een zekerheid. Voor de hardcore booklovers is er echter wel goed nieuws: de iPad met geursensor die naar drukinkt ruikt is onderweg!

Bibliothecarissen hebben het natuurlijk ook wel heel zwaar, vooral omdat ze hun naam tegen hebben. Want bibliothecaris zijn, dat is gewoon niet hip meer, laten we wel wezen. Tijd dus voor een nieuwe naam. Volgens Marcel zouden we Gamespecialist moeten zijn, of Mediacoach. Hmm, is dat wél hip? Ik herinner me nog de lezing van Helene Blowers tijdens de Ugame Ulearn in 2009. Zij sprak toen al over die hippe functie die we eigenlijk vervullen, van Change-agent of zelfs lifebrarian. Omdat we mensen helpen met alle veranderingen en de kans bieden om te blijven connecten met het maatschappelijke leven.

En binnen alles wat ik in mijn functie meemaak zie ik toch echt dat de bibliotheek juist weer teruggaat naar die rol die we soms zo graag willen afschudden: het bevorderen van leesplezier, het bieden van kansen om een leesbeest te worden. Scholen zijn verantwoordelijk voor het leesonderwijs aan alle kinderen en zij hebben de bibliotheken daarbij hard nodig. Volgens Marcel kun je dat leren lezen ook wel oplossen met een game, maar ik heb daar zo m'n twijfels over. Hij denkt dan misschien aan dat saaie technisch lezen en woordenschat. Maar we weten dat je daarmee alleen nog niet goed leert lezen.

Niks ten nadele van games, maar ik geloof meer in die contextrijke omgeving van een verhaal en de kracht van lezen, voorlezen en praten over verhalen (als in mondelinge communicatie, met andere reallife personen, zeg maar). En zolang scholen nog niet 100% iPad-proof zijn, blijven wij daar gewoon schoolbibliotheken met van die papieren boeken neerzetten. Dat de taalmethodes er een andere invulling aan moeten geven om die kinderen het alfabet te leren, prima...

Dus? Wat is de toekomst van de bibliotheek?

Volgens mij ligt die voor een groot deel in die educatieve functie. Samen met scholen zorgen dat we een maatschappij creëren waarin iedereen goed kan lezen en zich met die vaardigheid alle informatie en kennis kan toe-eigenen waar hij behoefte aan heeft. Zodat hij zich een eigen mening kan vormen en zelfstandig kan participeren aan onze samenleving. Dus, bibliotheek en onderwijs voor het verhogen van de kwaliteit van het leven, zoiets.

Maar ik zie nog wel een functie. Want Marcel roerde een onderwerp aan dat me na aan het hart ligt en waar velen in deze tijd gekscherend om kunnen lachen. Wat raken we namelijk kwijt in die overprikkelde wereld? Juist: de stilte. Het kan niet anders of mensen gaan daar weer naar verlangen. En ik zie het al om me heen gebeuren. Nu misschien nog vooral bij mijn eigen pre-online-generatie, maar ook die hippe iPad-jongeren lopen nog wel een keer tegen die muur op. Het is gewoon een keer op, dat absorptievermogen van onze ogen, oren, hersenen en hart. Syntax error.

Volgens mij moeten we die functie er dus ook weer in gaan gooien. Ja, naast natuurlijk die sociale winkelfunctie, die ontmoetingsfunctie en naast het aanbieden van alle nieuwe trends op het gebied van gamen en leren. Ik blogde er hier al over naar aanleiding van een typische pre-online-generatie brief over de verdwijnende bibliotheek-etiquette. Maar ik ben serieus. De bibliotheek als nieuwe stilteplek, al is het maar één mooie ruimte. U ziet die ruimte allemaal onmiddellijk voor u, en u glimlacht, zeker weten.

De bibliotheek als bidkapelletje. U gaat me nog dankbaar zijn!

Bibliotheek van het Stiftklooster in Melk (D)

Als de slinger eenmaal draait

Omdat je met balletjes nog veel meer kunstzinnige dingen kunt doen dan ze van een lange toonladder te laten rollen.

U bevindt zich hier

Wat helpt bij het vinden van de weg, is weten waar je bent. Denkt u maar aan die mooie plattegrond waar u in het pre-tomtom tijdperk nog wel eens voor stond als u een onbekende stad binnenreed. Het eerste dat u zocht was die grote rode pijl: U bevindt zich hier. Fijn.

Weten wáár je bent is minstens zo belangrijk als weten wíe je bent. Al was het maar omdat het antwoord op het laatste niet met zekerheid te geven valt. De zoektocht naar de menselijke TomTom, de navigator voor ons leven, is al eeuwen gaande. Maar ondertussen vinden we het één na het ander uit. Toch blijft dat mysterie bestaan en geeft zich maar lastig gewonnen.

"Waar ben je?" is door met de komst van de mobiele telefoon inmiddels de meest gestelde openingsvraag. Een mooie vraag, 'waar ben je?' De volgende vraag wordt minder gesteld: "En waar ben je naar op weg?" Zegt de route die je hebt afgelegd iets over de weg die je nog te gaan hebt? Of is het zoals K. Schippers in een gedicht schreef: 'De deuk in het kussen zegt niets over de vorm van het hoofd'.

Waar ben ik en waar ben ik naar op weg? Een zekere pastor liet daar geen misverstand over bestaan: naar de dood. Het is niet de bestemming waarover u zich zorgen moet maken, het is de weg. Die vergt al uw aandacht. U was er niet en u zult er niet zijn. Daartussen, daar bent u. De vraag is dus: waar bent u?

Ik trakteerde mezelf kortgeleden op een lang weekend in Antwerpen met veel mooie lessen in de studio van Antwerpyoga. Eén van de workshops werd gegeven door Bhakti yogi Rusty Wells. Hij begon z'n inspirerende workout met: "Alles dat je tot nu toe in het leven hebt gedaan bracht je vandaag hier. Dit is jouw moment."

Volgens mij doe ik het dan lang zo slecht nog niet. Ik heb me nog nooit echt een helder doel of een gerichte bestemming voor ogen kunnen houden. Ik ben veel meer iemand die constant achterom kijkend door het leven zwabbert. Logisch, heeft u wel eens geprobeerd op die manier te lopen of fietsen. Misschien krijg ik daarom wel zo snel blauwe plekken. Maar ik begin te leren: blik naar voren, schouders naar achteren, hart omhoog, met aandacht voor de weg en alles dat links en rechts voorbij komt, richting een mooie horizon. En dat aangevuld met de les van Guus Kuijer over het ervaren van geluk door geestdriftig te leven en betekenis te hebben voor anderen.

Ja, volgens mij is het daar waar ik me op dit moment bevind.
En waar is u?

Het eerste deel van deze blogpost is een eigen samenvatting van een column van Harry Starren uit het tijdschrift Ode; voor intelligente optimisten / november 2011, nr.141, p.59 (Illustratie: Marc Kolle)

Wie maken de Bibliotheek op school?

Dat we grootse plannen hebben voor de Bibliotheek op school hebt u hier al vaak kunnen lezen. Dat we deze maand via zes regionale conferenties de eerste stappen in die richting zetten is hopelijk ook al bekend. Maar wat die Bibliotheek op school precies gaat inhouden, hoe we dat met elkaar gaan organiseren en financieren en wie dat allemaal gaan uitvogelen, die vragen zijn nog niet beantwoord.

En dat wordt wel een keer tijd. Laat ik dus beginnen met de Wie vraag, want die is niet meer zo moeilijk. De grote groep deskundigen van de vier belangrijkste programma's Kunst van Lezen, Biebsearch junior, Boek1boek en Schoolbieb, is namelijk gekrompen tot een meer werkbaar kernteam van vier personen. Dit team beschrijft in opdracht van het SIOB onder andere:

• wat de Bibliotheek op school inhoudt en oplevert,
• wat je als bibliotheek (en school) moet kennen, kunnen en doen om deze gezamenlijke aanpak aan te bieden (en te gebruiken),
• hoe je hiervoor op strategisch, beleidsmatig en uitvoerend niveau een netwerk voor opbouwt en onderhoudt,
• wat het gaat kosten,
• hoe we dit als bibliotheken, onderwijs en overheid samen kunnen realiseren,
• hoe we dit als bibliotheekbranche moeten organiseren 
• en - niet onbelangrijk - hoe we dit zo snel mogelijk over het land gaan uitrollen.

Een flinke maar mooie klus dus. En daarvoor heb je een krachtig en prachtig team nodig. Nou, volgens mij is dat gelukt. Daarom stel ik dit kernteam graag aan u voor:

• Jellie Tiemersma, als algeheel projectleider de verbindende schakel tussen opdrachtgever, branche en resultaat
• Marleen Wijnen, die zich als projectsecretaris nu al onmisbaar heeft gemaakt door alles perfect te verslaan, verzamelen en archieveren
• Jan Klerk, als projecleider digitale componenten verantwoordelijk voor de pijler mediawijsheid en het verbinden van alle (digitale) content via de landelijke infrastructuur
• en Ik, als projectleider (door)ontwikkeling aanpak, waarin ik me vooral mag buigen over wat de aanpak inhoudt, wie dit moeten gaan doen en hoe we het gaan realiseren

Een stoere uitdaging dus! Maar gelukkig hoef ik dat allemaal niet alleen te bedenken, want de projectleiders en ervaringsdeskundigen van die vier belangrijkste bibliotheekprogramma's blijven natuurlijk nauw betrokken.

En dan? Tja, we hebben een strakke planning, met als eerste communicatiemoment na de conferenties de nieuwe Bibliotheek2daagse in december. We kunnen dan zeker nog geen antwoord geven op álle vragen, maar ik zal me er in ieder geval hard voor maken dat er dan meer duidelijkheid is over wat u in 2012 allemaal van ons mag verwachten. En wat u zelf al kunt doen om uw bibliotheek (en school) voor te bereiden op de Bibliotheek op school.

In de tussentijd kunt u mij en dit project blijven volgen op dit blog en op de nieuwe website www.debibliotheekopschool.nl. Want daar komt straks echt alles samen, beloofd. En omdat alle kennis en kunde niet alleen bij mij of in die vier programma's zit, nodig ik u ook uit om hier al uw vragen, opmerkingen, wensen, suggesties, tips of andere ideeën achter te laten. Ik weet namelijk niet alles maar kan wel heel goed luisteren.

Alvast bedankt en tot in Groningen!

Kantlijnkrabbels 2.0-App

Ik kondigde begin februari hier de komst van een mooie app aan. Eentje die u de kans geeft om uw eigen krabbels te plaatsen inde kantlijn van uw e-book en al uw gedachten te delen met anderen. Een gedeelde kantlijn dus, wat de naam *openmargin leuk verklaart.

Ruth, Joep en Marc hebben er hard aan gewerkt en onlangs is de app beschikbaar gekomen. Gewoon hier even downloaden en u kunt aan de slag. Top! Voor mij blijft het toekomstmuziek, want ik ben nog niet aan de iPad, nog niet aan de eBooks en ik ben ook niet zo'n kantlijn krabbelaar. Wat me het gevoel geeft dat ik er echt helemaal niet meer bij hoor, dat ik - zeg maar - een paar afslagen heb gemist. En omdat de pers er ook heel tevreden over is begin ik serieus te overwegen even terug te gaan om alsnog die andere weg te nemen...

Aan de andere kant, ik draag m'n steentje bij door het ontwikkelwerk van m'n vrienden hier weer onder de aandacht te brengen. En ik weet dat er pionierende iPad-ers en eBook-ers zijn die het niet na zullen laten deze app te gaan gebruiken.Want als Scribbles het zegt...

Zo zie je maar, ieder z'n kwaliteiten. En ik wacht met spanning op de ervaringsverhalen en de complimenten voor dit mooie staaltje 2.0-werk. Bedankt *openmargin en succes met alle vervolgstappen!


 

Als de bal eenmaal rolt

Soms zegt beeld meer dan duizend woorden.
Soms heb je muziek nodig om uit te leggen hoe je je voelt.
Dus hoe laat je zien en horen dat je wilt zeggen:
Touch Wood!

Bij mij is de boodschap binnengekomen...

De Bibliotheek op school: 1-0

Het is op dit blog al vaker aangekondigd, deze week was het eindelijk zover. We zijn gestart met de zes regioconferenties door het land over de nieuwe aanpak van de Bibliotheek op school. Een logisch vervolg op de al lopende bibliotheekprogramma's voor basisscholen die zich richten op het leveren van collecties, het bevorderen van leesplezier bij kinderen, leerkrachten en ouders en het vergroten van de mediawijsheid. Overijssel en Flevoland gaven de aftrap van deze serie en dat deden ze heel toepasselijk in het voetbalstadion van FC Zwolle. Grappig, zeker als je vooraf mag vergaderen in de skybox. Je maakt wat mee.

We bleven nog even in de voetbalsfeer, want dagvoorzitter Thomas van Dalen begon met te zeggen dat deze nieuwe aanpak eigenlijk een schot voor open doel is. Je kunt tenslotte alleen maar scoren op dit verhaal! En daar heeft hij een punt. Want we hebben een goed verhaal, dat weet ik zeker. Elke groep met schooldirecteuren die ik vertel wat we doen en gaan doen zien er de meerwaarde van in. De laatste keer zei iemand zelfs: "Tja, wie vindt dit nu géén goed verhaal, dit is toch wat elke school nodig heeft." Dus ja, we zijn goed bezig.

Voor een inhoudelijk verslag van de middag verwijs ik graag naar de live-blogger die al luisterend en tikkend alle afwezigen continu op de hoogte hield. Dus klik zeker op onderstaande linkjes voor:

• De opening door Thomas van Dalen, die uitlegt hoe de fasering moet lopen en waarom het zo belangrijk is om deze aanpak op alle niveaus te borgen.
• De lezing van Kees Broekhof, die ons nogmaals wakker schudt met cijfers over nauwelijks meer in te lopen taalachterstanden en die laat zien hoe het nieuwe monitorings instrument ons gaat helpen om binnen een school de sterke en zwakke plekken in het leesbeleid boven water te krijgen.
• De praktijkverhalen van de provinciale projectleiders Astrid Kuipers en Karin de Jong en twee scholen uit Raalte en Almere, die met Biebsearch junior al een niet meer weg te denken basis hebben neergelegd.
• En de toelichting van projectleider Jellie Tiemersma op de te verwachten aanpak van de Bibliotheek op school. 

Voor concrete informatie over de inhoud, de kosten en de startmogelijkheden van deze aanpak is het nog te vroeg. Maar geloof me, het nieuwe landelijke kernteam onder leiding van Jellie werkt er hard aan. Deze conferenties zijn in de eerste plaats dan ook bedoeld om directies en bestuurders met de neuzen dezelfde kant op te zetten en duidelijk te maken dat je echt keuzes moet maken in je beleid en begroting om dit alles te realiseren. Maar dat dat zeker de moeite waard is, dat dit ook onze (nieuwe) maatschappelijke rol is.

Volgens mij hebben we met deze middag een goed eerste schot gegeven. Hopelijk vergaat het m'n collega's in de andere vijf regio's net zo en kunnen we in december een mooi eindverslag maken. Inclusief een inventarisatie van alle beweging die hier uit voortkomt binnen de branche.

Ter afsluiting haal ik graag onze vaste Biebsearch junior adviseur Kees Broekhof nog een keer aan. Op een onverwacht moment kreeg hij van ergens achteruit de zaal de vraag voorgelegd of dit alles een verkapte manier was om meer mensen aan het werk te krijgen in de bibliotheken. Hoorde ik dat goed? Maar Kees zei zonder blikken of blozen: "Als dat zo is dan ondersteun ik dat initiatief van harte".

Inkoppertje!