Kleurbekennen

Antwerpen heeft zich deze week weer van z'n tofste kant laten zien. Dacht ik de vorige keer al de beste B&B te hebben gevonden, we hebben nu een nóg bijzonderder plekje ontdekt (sorry Coen). In het geboorte- en sterfhuis van dichter Karel van den Oever, middenin een prachtig wijkje vol hemelse winkeltjes, bovenop Bazar Bizar dat het qua kleurenpracht wint van allemaal. Tekenend voor alle kleuren die ik door deze dagen mee naar huis neem.

Hoogtepunt was misschien wel het bezoek aan museum Plantin-Moretus, in de 'voortuin' van ons appartement. Dit is wereldwijd de enige drukkerij-uitgeverij uit de 16de/17de eeuw die bewaard bleef met uitrusting en woning. Inclusief nog werkende drukpersen, eeuwenoude manuscripten, de boekhandel, meerdere bibliotheken, schilderijen en wandkleden, meubels en natuurlijk de lettergieterij en een voorraad originele zetletters van tezamen meer dan een ton aan gewicht. Oh ja, en Rubens van een huisvriend, dus alle portretten zijn gemaakt door... u raadt het al. De virtuele rondleiding is leuk voor een regenachtige zondagmiddag, maar als u in Antwerpen bent is dit een Must See!

Bedankt weer, en tot een volgende keer.

Slim ritsen

Naar aanleiding van de NOT2011 lanceerde collega Mark zijn driepuntenplan om het onderwijs met een sterk verhaal te helpen met het leesonderwijs en 'iets digitaals'. Ik heb daar mijn eigen visie op gegeven naar aanleiding van mijn ervaringen in het veld. En vandaag zaten we weer met alle partijen om tafel die deze drie punten waar kunnen maken. Aan die partijen is ooit gevraagd hoe we al het moois wat wij te bieden hebben slim konden ritsen tot één duidelijk onderwijsconcept. Nou, volgens mij hebben we het patroon inmiddels getekend, hebben we de jas in elkaar genaaid en de rits erin gestoken. Nu zoeken we alleen nog iemand die het lipje omhoog trekt, zodat hij goed dicht zit.

Nog even geduld collega's, hopelijk kunnen we u onze jas nog laten zien voordat hij helemaal uit de mode is. Het is in ieder geval een vier-seizoenen model, daar hadden we al rekening mee gehouden!

Ondertussen ga ik maar even uitblazen in Boeddhistische sferen in mooi Antwerpen. Op zoek naar muurgedichten, zwaaien naar meneer Moeyaert, koffie drinken in het stamcafé van Paul van Ostaijen en op jacht naar de vijf elementen in Bazar Bizar. Rits dicht, kraag op en vliegen maar.

Levenslied

Plaat draait, rond en rond.
Arm daalt, naald zoekt groef.
Muziek klinkt, kleuren mengen.

Na de laatste tonen tilt arm zich op,
trekt zich terug en daalt weer neer.
Naald zoekt groef.
Zelfde ronde, nieuwe kansen.

Soms blijft naald hangen,
zit er een gat in de weg,
heeft arm een zetje nodig,
waarna de muziek hervat.

Rond en rond.

Alleen het wisselen van de plaat
doet een ander lied klinken.
Om het draaien te stoppen
shut power off.

Astrid


Foto

Twijfelgeval

Voor Valentijn

Bekentenis

Ik mag je.
Nee. Ik mag je niet.
Ik moet je. Dat bedoel ik.

Ik heb je lief.
Nee. Heb ik niet.
Ik word je lief. Dat voel ik.

Ik ga met jou.
Nee. Ga ik niet.
Ik sta je bij. Beloof ik.

Ben stapel op je.
Hou je vast.
Ik. Hou. Van. Jou.

Geloof ik.


Door: Bart Moeyaert
Uit: Verzamel de liefde (2006)

Foto: Omnia

Wat scholen willen van de bibliotheek

Ik werk nu al bijna 12,5 jaar voor bibliotheken en het onderwijs. Daarbij 'doe' ik aan relatiebeheer en productontwikkeling. En dat alles steeds meer op basis van de vraag van de klant, want dat is immers waar het in het huidige vraaggerichtwerken om gaat. Dat maakt mij niet uniek, want ik heb heel veel collega's in bibliotheekland die op diezelfde manier met hetzelfde werk bezig zijn. Ik verbaas me er dan ook wel eens over dat er bij elke nieuwe ontwikkeling altijd wel iemand is die roept "moeten we niet eerst eens aan die klant vragen wat hij eigenlijk van ons wil". Het kwam deze week ook weer voorbij in de reacties op Marks Driepuntenplan om onze samenwerking met het onderwijs nu eens echt samen en degelijk op te pakken.

Ik kan naar eer en geweten zeggen dat wij heel veel met het onderwijs om tafel zitten en luisteren naar wat zij willen. Nu is 'het onderwijs' natuurlijk net zo groot en divers als 'de bibliotheek'. En mijn school is niet uw school, die gedachte is in bibliotheekland ook niet onbekend. Maar ik heb goed nieuws: ik weet zeker dat de rode draad in de behoeften en wensen van al die scholen net zo gelijk is als in die van al die bibliotheken. Hoe ik dat weet?

Marktonderzoek
Voordat we met Biebsearch junior begonnen hebben we in Overijssel op drie plekken marktonderzoek gedaan. Dat bestond uit een kwantitatief gedeelte, waarin alle scholen een vragenlijst kregen opgestuurd, en een kwalitatief gedeelte, waarin met een focusgroep van schooldirecteuren en lees/ict-coördinatoren is gesproken over het bibliotheekwerk en samenwerkingsscenario's. Datzelfde onderzoek is kort daarna herhaald op twee plekken in Flevoland. In alle gevallen was de respons hoog. Opvallend was dat de meeste verschillen in de uitkomsten te verklaren waren door de verschillende wijze waarop de verschillende bibliotheken hun educatieve dienstverlening hadden georganiseerd. Dat wordt dus een Vierpuntenplan voor Mark.

Biebsearch Junior
Naar aanleiding van deze onderzoeken zijn we gestart met Junior en zoals u op onze website kunt lezen hebben we dit concept ontwikkeld samen met de directeuren van de pilotscholen. Wat de scholen willen is terug te vinden in de vier hoofdlijnen:

1. Collecties om leeskilometers te maken
2. Boekpromotie gericht op kinderen, ouders en leerkrachten
3. Voorlichting, instructie en beleidsvorming rondom Mediawijsheid
4. Een digitale Leeromgeving waar bovenstaande onderdelen samenkomen en die het kind helpt te leren en de leerkracht helpt te onderwijzen

We hebben er zelf een lijn aan toegevoegd, die gelijk het cement is van deze vier:
5. Structurele samenwerking op basis van 100% lidmaatschap en een 3-jarig werkplan

Inmiddels draaien we dit programma nu ruim een half jaar en vorige week hebben we de voorlopige resultaten geëvalueerd. In het verslag op onze website leest u over onze leermomenten en over het enthousiasme en de wil om vervolgplannen te maken voor 2011/2012. Dat bevestigt mijn idee dat we een goed concept met het onderwijs hebben neergezet.

Is dit wat scholen willen?
Als projectleider reis ik sinds de start veel door het land en vertel ons verhaal. Vooral aan bibliotheken, maar ook aan het onderwijs. Deze week was ik in Velp op uitnodiging van de bibliotheek Veluwezoom. Zij hadden namelijk op twee plekken in hun gemeente datzelfde marktonderzoek gehouden (alweer!), zouden die middag de resultaten presenteren en zochten twee inspirerende voorbeelden van samenwerking om bij hun scholen én de gemeente tegen het licht te houden. Ik stond samen met Kunst van Lezen op de agenda.

Die onderzoeksresultaten zijn kort en bondig samen te vatten:

• De grootste behoefte (80%) ligt bij ondersteuning rondom collecties en leesbevordering
• Scholen willen hulp bij het opzetten of onderhouden van een schoolbibliotheek of documentatiecentrum
• Ze willen niet teveel gedoe (lees: geen boete, afleveren aan school, gemaksdiensten)
• Ze willen graag geïnspireerd worden en staan open voor nauwe samenwerking (mits het niet teveel werk oplevert)
• Ze vinden het lastig om hun behoeftevraag aan de bibliotheek te formuleren

Daarna vertelde ik het verhaal van Junior. Het is dan zo mooi om te weten dat je verhaal eigenlijk al een antwoord geeft op wat uit het onderzoek naar boven is gekomen. En de reacties? Die waren kort: inspirerend, goed gestructureerd en goed dat je het al voor 3 jaar vastlegt, dan weet iedereen waar hij aan toe is. Waarna we samen met de gemeente nog concluderen dat we dus geen beroep doen op extra middelen, maar bestaande middelen anders gaan inzetten. Dat Kunst van Lezen daarna een antwoord gaf op de hulpvraag om schoolbibliotheken op te zetten maakte de middag helemaal tot een succes.

Resultaten
Ik neem zelf van deze middag in ieder geval opnieuw de bevestiging mee naar huis dat we dus goed bezig zijn. En dat we echt vaart moeten maken met Marks Driepuntenplan: samenvoegen en samen verder. De resultaten van mijn eigen evaluaties zijn in woord positief, maar die van Kunst van Lezen zijn nog beter. Zij hebben namelijk al cijfers, uitleencijfers wel te verstaan. En daaruit blijkt dat de leerlingen van de scholen die nu een schoolbibliotheek sindsdien gemiddeld 115% meer boeken zijn gaan lenen. Die interventie van de bibliotheek doet er dus toe!

En waarom doen we dit ook alweer?
Voor de hogere uitleencijfers? Nee natuurlijk niet. Ik niet in ieder geval. We doen dit om samen met het onderwijs ervoor te zorgen dat alle kinderen als goede lezers de basisschool verlaten. Want een goede lezer heeft toegang tot de wereld van verhalen en tot informatie om zichzelf kennis te verschaffen. Een goede lezer heeft de kans levenslang te leren en op basis van dat geleerde goede keuzes te maken. Politieke keuzes bijvoorbeeld. En dat kan nog wel eens van pas komen. Ik ben daarvoor best bereid om te stoppen met roepen in basisscholen dat we als bibliotheek zoveel meer zijn dan alleen boeken. Ik ben zelfs bereid onder druk van bezuinigingen het mes te zetten in mediawijsheid, als dat betekent dat we goede collecties en deskundige leesbevordering kunnen blijven bieden. Niet omdat ik dat zelf niet zo belangrijk vind, maar omdat ik luister naar wat de klant vraagt.

Meer argumenten voor het belang van het opleiden van goede lezers staan in het artikel Elk kind een lezer! van dr. Kees Vernooij in VakWerk van december 2010 (pag.21). Al diegenen die zich afvragen van de kerntaak van de bibliotheek is verwijs ik graag naar dit soort artikelen en vertel ik graag over wat wij voor het onderwijs kunnen betekenen. En het liefst vertel ik dat met die andere partners uit Marks Driepuntenplan samen. Junior is er wel klaar voor!

Tijd voor liefde

Kantlijnkrabbels 2.0

Tijdens mijn korte studiereis naar Brussel eind januari ontmoette ik twee mooie, jonge mensen: Joep en Ruth. Net afgestudeerd (ik geloof zoiets ingewikkelds als Conceptueel Design, toch? Joep?) en helemaal bezig met digitale media. Ze vertelden enthousiast over een project dat ze al tijdens hun studie waren begonnen en waar ze nu echt werk van maken: OpenMargin.

Ik leg het even uit, het idee is eigenlijk net zo simpel als logisch en handig. U leest vast wel eens een boek. En misschien bent u ook wel zo iemand die het lekker vindt om in die mooie, dikke, witte kantlijn rondom de tekst aantekeningen te maken. (Ja, sommige mensen doen dat...) Die aantekeningen beschrijven uw gedachten, vertellen iets over uw standpunt op bepaalde passages en geven inzicht in uw werkelijk. Die krabbels zijn eigenlijk uw geschenk aan het boek.

Joep en Ruth bedachten samen met hun collega Marc een iPad app voor een collectieve kantlijn die gebruikt kan worden door alle lezers van hetzelfde (e-)boek. Dus als u in het vervolg uw krabbels in deze Open Kantlijn plaatst, geeft u andere voorbijgangers van datzelfde boek de kans om uw gedachten te ontdekken. Uw gedachten vormen zo één van de vele waarheden die bij dat boek horen. Ze zijn daarmee niet alleen meer een gift aan het boek, maar ook een gift aan alle andere lezers.

Mooi plan? Vind ik wel! Ook al ben ik niet zo'n kantlijnkrabbelaar. En ik zie zeker mogelijkheden voor het onderwijs. Lekker strepen en krabbelen in die leerboeken en doorgeven aan de volgende generatie. Als dat geen onderwijs 2.0 is...

Op hun website kunt u zich aanmelden voor 'early access' en op hun blog en via facebook en twitter kunt u deze avonturiers volgen. Daar gaan we vast nog van horen! Succes jongens.

Presentation *openmargin

Mijn trouwste vriend en volger

Zijn wij

Zijn wij voor elkaar op aarde
gemaakt om voor elkaar op aarde
gemaakt te zijn en daarin soms naakt
te zijn en soms zonder schaamte

te kunnen zeggen: ik heb je lief
met zachte ironie om die misplaatste
maar daarom niet minder ware woorden
en erin te geloven

dat er lovenswaardigs is
zij het aandoenlijk ondoenlijk
om ons daaronder te scharen

om te bewaren wat bewarenswaardig
uit talloze miljoenen opdoemt
en even onbegrijpelijk verdwijnt

tot de dood ons benijdt,
amen?


Door: Hagar Peeters
Uit: Wasdom (2011)