Ode aan de derde man

Ik kan niet zeggen dat de maanlanding van 1969 een onderdeel was van m'n jeugd. Of dat ik hier bovenmatige interesse in heb getoond tijdens alle geschiedenislessen en herdenkingen. Maar natuurlijk kan ook ik dit keer niet om de 50e verjaardag van dit avontuur heen. Alhoewel ik moet toegeven nog het meest gefascineerd te zijn door de groeiende groep maanlandingontkenners.

Toch liet ik me verleiden om te kijken naar de special met André Kuipers en Claudia de Breij en zat ik vanmiddag in de filmzaal bij de nieuwe documentaire Apollo 11. Daar heb ik veel van geleerd en ik wil daarom hier heel graag iets rechtzetten. Want de grote helden van deze maanwedloop zijn tot de dag van vandaag Neil Armstrong en Buzz Aldrin. Zij liepen echt op de maan, Neil voorop, met z'n mooie grootse woorden. Maar de echte held is voor mij Michael Collins.

Terwijl zijn maatjes even op en neer gaan, vliegt hij in z'n eentje 22 uur lang rondjes om de maan. Tweeëntwintig uur, in een ruimtepukkel, tussen woestijnlandschap en zwartgat. Met tijdens elk rondje 47 minuten geen enkele verbinding met de controlekamer of je maatjes. Helemaal niks. Totale isolatie. Elk rondje.

Mijn eerste gedachten: daar kan geen stilteretraite tegenop! Maar jeetje, zullen we deze thuisblijver even de eer geven die hem toebehoord? Hij is bij deze mijn held.

Een nieuw begin

Sta op en schitter
want lang was de nacht en bitter
de strijd met oude fantomen
maar nu is het morgen
nu wordt het tijd om blinkende dromen
waar te maken – weet je geborgen
in een nieuw licht

Wij zijn kleiner dan wij zijn
zoveel gaven laten rusten
zoveel liefde niet gedeeld
zoveel warmte ingehouden
zoveel tederheid verspeeld
zoveel angst en zorg verzwegen
zoveel aandacht niet beloond
zoveel zwijgen niet begrepen
zoveel eerbied niet getoond

Vat moed en schitter en richt
je op wat komen gaat
want je hart wordt witter
en de dag verwacht
je eigen, herboren gelaat

Groter zijn wij dan wij zijn
wat verhindert ons te leven
wat weerhoudt ons van de dans
zoveel rijkdom om te delen
zoveel innerlijke glans
zoveel dromen nog te dromen
zoveel onvermoede kracht
die de geest in ons doet stromen
ons doet uitgaan in de nacht

Liever zijn wij dan wij zijn
laten wij de rotsen breken
in het steenland van de trots
mededogen welt in beken
uit de altijd milde bron
echte aandacht voor de ander
schouwen in 't verborgen licht
handen reiken, ruimte scheppen
als de vrede is ontwricht

Wij zijn wijzer dan wij zijn
wijsheid is ons diepste gaan
is het weten van de eenheid
in de glimlach van de schepping
is het licht van ons bestaan

Catharina Visser

(Schilderij: Mary Leslie - Spring Fever)

Stapelgedicht

Ontbijtobservaties

Het zondagochtend ontbijt verloopt in ontspannen stilte. Ieder geniet op z'n eigen manier van z'n eigen favoriete lekkernijen. De dochter (bijna 12) is toch wel opvallend opmerkzaam. "Wat heb jij je bord nog schoon!" Ja, zeg ik, ik maak zelfs met m'n croissantje geen troep, goed hè! Zonder dat ik het zelf door heb doe ik kennelijk iets slims met het terugstoppen van de laatste plak kaas, want ze roept ineens: "Dat deed je handig!" Ja, antwoord ik cool, ik heb altijd alles onder controle, dat weet je toch.

Als we in stilte weer verder genieten klinkt er ineens een klagend, rommelend gemekker van onder uit m'n buik. "Bijna alles onder controle", klinkt het bijdehand.

Wachten op Godot

Het warenhuis is tegen sluitingstijd nog slechts gevuld met de laatste restjes vakantietieners die tussen de laatste restjes summersale hun slag proberen te slaan. Maar uiteindelijk zijn we allemaal - ieder om onze eigen redenen - gewoon een beetje moe. Ik heb me genesteld in een stoel bij de pashokjes. De winkelende wereld aanschouwend.

De jonge dame verschijnt uit het niets en sluit gedachteloos en moe aan in de rij bij de kassa. We geven ons allebei over aan dit sneller-zal-het-wel-niet-gaan moment. Totdat zij ontdekt dat ze achter een modieuze rij paspoppen staat. Die blik en dat achteloze herstel waren het wachten meer dan waard.

Over voetbal en een spoedcursus duiken

Ken je die film? Over dat jeugdelftal dat - met uitzondering van hun 13e man - na de wedstrijd nog even een grot in duikt en ineens ingesloten wordt door regenwater. Hoe de jongens pas na tien donkere dagen worden gevonden en misschien wel maanden moeten wachten op daglicht. Hoe er een internationale reddingsoperatie op touw wordt gezet, met meer dan twintig duikers, waarvan er zelfs één noodlottig om het leven komt. Hoe ze uiteindelijk - in een race tegen de weergoden - één voor één naar buiten worden gebracht. Begeleid door twee duikers, meerdere zuurstoftanks en kalmerende middelen om niet te paniekeren in de beklemmende mix van water, rots en duisternis.

Met als slotscène natuurlijk het beeld van die laatste man die, verzwakt maar dankbaar, de grot verlaat: de coach van het elftal. Een voormalige monnik, die de jongens leerde mediteren om rustig te blijven tijdens het hoopvolle wachten. Die het schaarse eten onder de jongens verdeelde, niet wetend hoe lang ze moesten overleven, maar zeker wetend dat hij z'n leven zou geven voor elk van hen. Die film over vriendschap, hoop, angst, moed, levenslessen en heldendaden.

Oh ja, met in de aftiteling natuurlijk een vooruitblik naar hoe het de jongens zes maanden later vergaat. Nadat alle reddingswerkers zijn geëerd en de coach is onderscheiden. Wanneer ze weer hun eerste wedstrijd samen spelen. Sterker en meer verbonden dan ooit.

Die film waarvan de synopsis gewoon op straat ligt. We zoeken alleen nog een schrijver, een regisseur en een cast zonder claustrofobie.

Afbeeldingen NRC

Mens zijn

het is hetzelfde liedje
hoe vaak ga ik het nog zingen
alle boeken open, zoeken
hoe uit de knoop te komen
ik verdwaal, ik zoek
de juiste houding
ik weet niet goed
hoe ik blijven,
hoe ik laten moet
en voor alles bang geweest
op het stupide en futiele af
met oogkleppen en hondentrouw
voor alles altijd bang geweest
die val, dat vuile donker in
daar waar de geesten dwalen
waar het beest verhaal komt halen

alles gaat zoals het gaat
hoe moet ik leven
waar gaat het heen
wat is het plan vandaag
ik zit gebeiteld in dit paradijs
toch ben ik gierig in m’n dankbaarheid
vrij me vrij van zorgen
vrij me vrij van mij
naar het altaar van de liefde
en beloven zonder twijfel

gingen je dromen anders dan je hoopte?
anders dan verwacht?
zit je opgesloten?
open
leef moedig, ploeter, faal
breek door en overwin
luister naar het ritme
vurig dansend binnenin
dans mijn bed in
zoek mijn bedding
voor als we samen
slechts één keer amen
synchroon zinken
in elkaar

ik dans met elke kans
die ik zo glansrijk heb verpatst
ik doe maar voort en vaak verkeerd
maar da’s gewoon omdat ik leef
ik proost op troost
en herbegin

poëtische collage uit alle songteksten

van Wende Snijders' MENS

Holy Yoni

ik moet goed luisteren
maar ze spreekt tegen me
zacht en voorzichtig
onwennig nog een beetje

ze vertelt over het kind
in m'n warme schoot
puur onschuldig alwetend
met als enig verlangen
gekoesterd te worden
door mijn aandacht

ze praat over het paard
krachtige schoonheid
dat er altijd is
om me te dragen
dat uitnodigt mee te deinen
soms veilig beteugeld
steeds vaker zonder
vertrouwend op elkaar

ze vraagt mezelf te laten zien
naakt in volle presentie
paniek golft omhoog
klapt me dubbel
want ik zie niets
dan leegte

ze fluistert over levensvuur
rijk aan brandstof
maar met te weinig zuurstof
om m'n licht te stralen

in stilte zingt yoni
"open je hart"

Geknipt voor de klus

Als ik de werkplaats van m'n plaatselijke kleermaker binnen stap om een verstelde zomerrok op te halen, zie ik hem gelijk staan. Kordaat, met een hoge stapel spijkerbroeken voor zich en een scherpe schaar in de hand. De verkoopkaartjes hangen er nog aan, maar dat deert hem niet. Hij legt een pijp op de strijkplank, zet een merkstreep langs z'n meetlint en knipt in één ferme knap het grootste deel van de pijp eraf.

"Zo zeg, jij durft!" kon ik niet nalaten uit te roepen. "Dat heb je vast vaker gedaan. Maar waarom! Koop dan een korte broek!" "Ja", zegt de kleermaker, "maar als je te weinig korte broeken hebt ingekocht, dan maken wij die dus." "Nou, ik vind het maar zonde, daar heeft iemand flink z'n best op gedaan...", probeer ik nog. Maar het raakt hem niet. In deze korte minuut ben ik getuige van zeker vier amputaties.

Ik kan het niet meer aanzien en geef m'n bonnetje af aan de balie. "Ik kom m'n rok ophalen, hij moest korter gemaakt worden." En op het moment dat ik de humor van die opdracht inzie, wijst de collega naar Scissorhands en zegt: "Nou, dat zal hij wel gedaan hebben dan."

Tegenlicht

Aan het eind van de dag rijden we richting heuvelachtig Geuldal voor een weekendje offline. Ons reisgezelschap bestaat uit een kleine koffer, twee paar wandelschoenen en een grote ondergaande zon. Eerst vol in de snoet, later rustig van opzij. Ik heb me gestort op een interessante tekst. Hij rijdt, ik lees, soms hardop, en we reflecteren samen wat op de inhoud.

Ik merk dat ik steeds meer moeite krijg met dat lezen. De zon gaat ons nu echt verlaten, de avond valt. Ik zoek met het papier - steeds dichter bij m'n ogen - naar de laatste lichtstrepen van onze grote vriend. "Snel nog even verder lezen, voordat ik echt niks meer zie", onderbreek ik zijn laatste woordenstroom.

"Of je zet je zonnebril af", klinkt het uitermate droog en praktisch.