Off the grid

Tussen kerst en oud-en-nieuw bracht ik de donkere dagen door in m'n vertrouwde Belgische klooster voor een intieme stilteretraite. De kracht van stilte ken ik al wel, maar tot nu heb ik dit altijd ervaren in de warmte en het licht van zomer, genietend van de bloeiende tuinen, in een redelijk groot gezelschap. Nu was alles letterlijk meer naar binnen gericht - wat geen straf is met zo'n bibliotheek - en door de kleinschaligheid veel intenser. Zalig.

Tussen kerst en oud-en-nieuw zond de VPRO een viertal Wintergasten uit. Janine Abbring in gesprek met vier internationale beroemdheden over hun favoriete beeldfragmenten. Ik loop wat achter, maar ben maar eens begonnen met de eerste: Yuval Noah Harari. Zalig.

Harari liet zich interviewen aan de vooravond van zijn jaarlijkse Off the grid stilteretraite. Twee maanden in fysieke en digitale afzondering, twee maanden mediteren, twee maanden in totale stilte. De geest ontgiften. Oeps. Dat hij iedere dag twee uur mediteert vind ik al een hele prestatie. En ik wil ook altijd graag langer blijven na die vijf dagen... maar twee maanden?!

Na een uurtje vertelt Harari over mediteren, naar aanleiding van de heerlijk Disney-film Inside Out, over de Zelf, je emoties, die computer van binnen. Janine vraagt wat al die emoties doen als je mediteert. Die gaan hun gang, zegt Harari. In een paar mooie minuten legt hij uit wat meditatie voor hem betekent en doet. 

Mediteren betekent niet je gedachten proberen te beheersen. Mediteren draait om observeren: wat gebeurt er? Mediteren gaat niet over zo goed mogelijk focussen op je ademhaling zodat je geest stil wordt. Het gaat over je realiseren dat je maar heel weinig controle hebt over je geest en dat je niet echt begrijpt wat daar allemaal gebeurt.

Hoe beter je je geest leert kennen, hoe beter je je zwakheden kent. En de verhalen die je almaar in je hoofd herhaalt. Je persoonlijke mythologie. Als je niet de moeite neemt om jezelf te observeren, dan creëer je al snel een tempel voor jezelf in je hoofd. Inclusief standbeeld.

Mensen denken dat mediteren dient om van dingen af te komen, maar waar het vooral om gaat is jezelf beter leren kennen. Met name dingen van jezelf die je niet aanstaan.

En dat is precies wat ik ieder jaar in dat klooster ervaar en wat me, ondanks alle intense processen, elke keer een rijker en fijner mens maakt. Zalig.