Hoe een zoekopdracht (weer) leuk wordt

Jongeren en de bibliotheek, dat lijkt meer op Tom&Jerry dan op Romeo&Julia. We hebben al afge-leerd ze naar binnen te willen lokken met speciale corners.
We weten dat we vooral ons gezicht moeten laten zien ín de school en met elke docent en mediathecaris een persoonlijk band moeten opbouwen. Het gaat in het (voortgezet) onder-wijs namelijk niet meer in de eerste plaats om lezen, maar veel meer om informatie. Profiel-werkstukken, Big6, samenwerkend leren, competentiegericht leren, keuzewerktijd... dat soort dingen.

Maar daar kunnen wij als bibliotheken ook wel wat mee. Want wie kan er nu beter betrouwbare informatie selecteren en ontsluiten (zeg maar gewoon 'toegankelijk maken') dan een bibliothecaris! En dat zoeken, vinden, kiezen, beoordelen en presenteren van infor-matie, dat willen we ook heel aan iedereen leren. Daarmee worden onze burgers namelijk zelfredzaam, zodat zij hun weg kunnen vinden in deze gemedialiseerde maatschappij. Zodat ze ons niet meer om hulp hoeven te vragen.

Dus worden jongeren overspoelt met opdrachten. Onderzoekje zus, werkstukje zo. Via een 5, 6 of 7 stappenplan, afhankelijk van de kennis en vaardigheden van de opdrachtgever. Het gaat niet om het eindresultaat, maar om de weg er naartoe. Heel even hadden we de illusie dat die jongeren gemotiveerd zouden raken door dit soort opdrachten, omdat ze zeker-en-vast zouden inzien dat gestructureerd zoeken meer resultaat oplevert. En dat ze nog iets over het onderwerp zouden leren ook. Hoe naïef!

Natuurlijk weten we al dat je opdrachten altijd moet koppelen aan iets dat op dat moment voorkomt in de lesmethode. Of je moet het groot maken. Vakoverstijgend, noemen we dat. Breng natuur-kunde, Nederlands, filosofie en geschiedenis bij elkaar in één opdracht. Dat dwingt docenten ook tot samenwerken en komt de cultuur binnen een school alleen maar ten goede.

Maar het probleem zit hem niet alleen in die ongemotiveerde scholier. De inhoud is zeker zo belangrijk. Wat is de opdracht, hoe is deze omschreven. Ik heb in mijn tijd als inlichtingenmedewerker vaak schoolopdrachten voorbij zien komen waar ook ik geen patat van kon bakken. Docenten verwachten soms echt wonderen. Een saaie, vaak ook nog onduidelijke, feitenkennis opdracht schreeuwt om het betere knip-en-plak werk op de avond voor de deadline.

Kan het anders? Zou het niet mooi zijn als we scholieren de kans geven inzicht te krijgen in een situatie door die te analyseren vanuit verschillende gezichtspunten. Zodat ze zelf een mening vormen en oplossingen aandragen. Dat zou pas echt 'kennis' geven, ze medeverantwoordelijk maken en hun betrokkenheid stimuleren. Toch?

Een oud-collega - die na wat omzwervingen van een nieuw leven geniet in Nieuw Zeeland - heeft onlangs een seminar bijgewoond over het overbrengen van informatie: Leading Learning. Daar werden heel wat heilige huisje omver getrapt en vertelde de doctor of research hoe het ook kan, zo'n opdracht voor school. Hoe je de intelligentie en creativiteit van scholieren prikkelt en ze uitdaagt om echt iets te leren. Zonder dat ze dat in de gaten hebben natuurlijk! Lees maar hoe dat werkt.

Ik zie er wel wat in. En die mediathecarissen in mijn commissie ook vast wel. Nu die docenten nog, dus daar gaan we weer even een workshop tegenaan gooien. Leren door te doen, maar dan anders.