#blogkermis: De toekomst van de bibliotheek

Hij was lang uit zicht en ik heb er een paar voorbij laten gaan, maar deze blogkermis van BiblioFuture mocht ik niet missen. Hoe was het ook alweer? Reageer online op het aangeboden kermisthema en de kermisbaas maakt er een mooie samenvatting van. Oké, het thema deze keer: hoe ziet de bibliotheek van de toekomst eruit. Bestaat die bieb om de hoek straks nog, is het the place to be of vind je hem alleen nog in de virtuele wereld? En wat valt er dan eigenlijk nog te halen?

Bibliotheek Hengelo organiseerde in het kader van dit thema zelfs een speciale avond, met als gastspreker en debatleider trendwatcher en futurist Marcel Bullinga. Zijn boek (op papier inderdaad) beschrijft zelfs hoe de wereld er volgens hem in 2025 uitziet. En dat is goed voor een paar (nu nog) hilarische opmerkingen tijdens zijn lezing.

Dat 'de jeugd' al helemaal gedigitaliseerd is, dat weten we nu wel. Maar Marcel gaat nog verder, want volgens hem is een boek in de ogen van een kind gewoon een kapotte iPad. En waarom zou je een gebouw volstoppen met kapotte dingen! Kinderen zitten vanaf hun baby-zijn al met hun neus midden in die wolk, die virtuele cloud van informatie en spelletjes. Dat alle dingen die niets doen als je erop tikt verdwijnen, is voor Marcel een zekerheid. Voor de hardcore booklovers is er echter wel goed nieuws: de iPad met geursensor die naar drukinkt ruikt is onderweg!

Bibliothecarissen hebben het natuurlijk ook wel heel zwaar, vooral omdat ze hun naam tegen hebben. Want bibliothecaris zijn, dat is gewoon niet hip meer, laten we wel wezen. Tijd dus voor een nieuwe naam. Volgens Marcel zouden we Gamespecialist moeten zijn, of Mediacoach. Hmm, is dat wél hip? Ik herinner me nog de lezing van Helene Blowers tijdens de Ugame Ulearn in 2009. Zij sprak toen al over die hippe functie die we eigenlijk vervullen, van Change-agent of zelfs lifebrarian. Omdat we mensen helpen met alle veranderingen en de kans bieden om te blijven connecten met het maatschappelijke leven.

En binnen alles wat ik in mijn functie meemaak zie ik toch echt dat de bibliotheek juist weer teruggaat naar die rol die we soms zo graag willen afschudden: het bevorderen van leesplezier, het bieden van kansen om een leesbeest te worden. Scholen zijn verantwoordelijk voor het leesonderwijs aan alle kinderen en zij hebben de bibliotheken daarbij hard nodig. Volgens Marcel kun je dat leren lezen ook wel oplossen met een game, maar ik heb daar zo m'n twijfels over. Hij denkt dan misschien aan dat saaie technisch lezen en woordenschat. Maar we weten dat je daarmee alleen nog niet goed leert lezen.

Niks ten nadele van games, maar ik geloof meer in die contextrijke omgeving van een verhaal en de kracht van lezen, voorlezen en praten over verhalen (als in mondelinge communicatie, met andere reallife personen, zeg maar). En zolang scholen nog niet 100% iPad-proof zijn, blijven wij daar gewoon schoolbibliotheken met van die papieren boeken neerzetten. Dat de taalmethodes er een andere invulling aan moeten geven om die kinderen het alfabet te leren, prima...

Dus? Wat is de toekomst van de bibliotheek?

Volgens mij ligt die voor een groot deel in die educatieve functie. Samen met scholen zorgen dat we een maatschappij creëren waarin iedereen goed kan lezen en zich met die vaardigheid alle informatie en kennis kan toe-eigenen waar hij behoefte aan heeft. Zodat hij zich een eigen mening kan vormen en zelfstandig kan participeren aan onze samenleving. Dus, bibliotheek en onderwijs voor het verhogen van de kwaliteit van het leven, zoiets.

Maar ik zie nog wel een functie. Want Marcel roerde een onderwerp aan dat me na aan het hart ligt en waar velen in deze tijd gekscherend om kunnen lachen. Wat raken we namelijk kwijt in die overprikkelde wereld? Juist: de stilte. Het kan niet anders of mensen gaan daar weer naar verlangen. En ik zie het al om me heen gebeuren. Nu misschien nog vooral bij mijn eigen pre-online-generatie, maar ook die hippe iPad-jongeren lopen nog wel een keer tegen die muur op. Het is gewoon een keer op, dat absorptievermogen van onze ogen, oren, hersenen en hart. Syntax error.

Volgens mij moeten we die functie er dus ook weer in gaan gooien. Ja, naast natuurlijk die sociale winkelfunctie, die ontmoetingsfunctie en naast het aanbieden van alle nieuwe trends op het gebied van gamen en leren. Ik blogde er hier al over naar aanleiding van een typische pre-online-generatie brief over de verdwijnende bibliotheek-etiquette. Maar ik ben serieus. De bibliotheek als nieuwe stilteplek, al is het maar één mooie ruimte. U ziet die ruimte allemaal onmiddellijk voor u, en u glimlacht, zeker weten.

De bibliotheek als bidkapelletje. U gaat me nog dankbaar zijn!

Bibliotheek van het Stiftklooster in Melk (D)