Blogkermis: over nut en noodzaak van kritisch lezen

Het is zover. De kermis is ingepakt, alle bezoekers zijn weer veilig thuisgekomen en Scribbles ruimt nog wat laatste puinresten weg. Bij de ingang van deze kermis stond een post over het gebruik van internet en 'klassieke' vakliteratuur als bron voor onderzoeksverslagen en werkstukken. En dat maakte dat het nogal druk werd bij de botsautootjes. Gezellig druk, dat wel.

Volgens mij zijn we het over een aantal zaken snel eens: knippen-en-plakken is van alle tijden, internet is niet meer weg te denken en waarom zouden we dat ook willen, printmedia zijn niet per definitie betrouwbaarder, kritisch lezen moet je leren, ook ouderen vertrouwen soms blind op wat er op internet of in printmedia verschijnt.

De reacties varieerden van conventioneel, origineel, vooruitstrevend tot ronduit verontwaardigd. Mijn inzet werd aan het eind zelfs vergeleken met de vroegere clichés over de bederfelijke invloed van strips. Ai, dat was natuurlijk niet de bedoeling geweest. En ik had toch echt het idee dat ik voldoende handvatten had gegeven voor een bredere visie op het probleem. Bijvoorbeeld over de vraag of verdiepingsinformatie zich wel leent voor een digitale variant en wat we zouden moeten doen aan de vindbaarheid en beschikbaarheid van die informatie op het net.

Maar hoe meer er gebotst werd, hoe meer bezoekers die autootjes trokken. Alsof er ineens geen stoere achtbanen en bizarre lachspiegels meer waren. Dat is ook m'n eigen schuld. Want zeg nu zelf, met de titel Over nut en noodzaak van klassieke media vraag je er gewoon om. Cultuurpessimisme, inderdaad.

Dat het onderwerp toch niet helemaal uit de lucht komt vallen, blijkt wel uit een betoog van Willem van der Oest en Roland Pelle in de Volkskrant van 10 januari 2009 (inloggen of betalen!). Onder de titel Alleen media die jongeren kwaliteit bieden, hebben toekomst schrijven zij over hoe jongeren hun informatie halen uit nieuwssites als NU.nl, GeenStijl en via bloggers. Dat de echtheid van nieuws steeds moeilijker te bepalen wordt en hoe de - al sinds jaar en dag bestaande - oppervlakkige en gemanipuleerde journalistieke berichtgeving versterkt wordt door ze op het internet te plaatsen. Zij vragen zich af of je nieuws naar jongeren kunt brengen op de manier waarop we ze een sportschoen of een game willen verkopen. En zeggen vervolgens dat dat alleen kan als journalisten zelf hun nieuws zien als een kwaliteitsproduct. Als ze elke journalistieke productie toetsen aan de waarheid van hun merk. Een soort betrouwbaarheidsindex dus.

Een leuke aanvulling op de vraag naar vorm; print of digitaal. Want uiteindelijk gaat het om de inhoud en ligt er ook een verantwoordelijkheid bij die inhoudmakers. En Willem en Roland introduceren een voor mij nieuwe term, waar bibliotheken volgens mij ook nog een aardige rol in kunnen vervullen.

Journalisten én uitgevers zullen duidelijk moeten maken waarom ze berichten en nieuws weergeven zoals ze het weergeven. Wat hun drijfveren zijn, en hun afwegingen. Maar ook ouders, leerkrachten en de overheid zouden zich hierachter moeten scharen en meewerken aan de verbreiding van de kennis over nieuws. Nieuwswijsheid is hét onderwerp voor de komende jaren. Laten we aan de slag gaan en het gaan regelen. We moeten zorgen dat nieuwswijsheid vorm en inhoud krijgt, het toegankelijk maken voor iedereen en gaan uitdragen onder kinderen en jongeren. Anders dreigen we een complete generatie te laten opgroeien die geen besef heeft van wat waar is en wat niet. En die al helemaal niet weet wie je daarbij kunt vertrouwen en wie je daarbij kan helpen.

Uiteindelijk is het met mijn kermis allemaal weer goedgekomen en was het vooral een leuke en leerzame ervaring. Ik heb alle mooiste bijdragen voor u verzameld en deze verrijkt met een vrije bewerking van de discussie met de laatste en meest fanatieke botser. Dus ga maar even lekker zitten voor deze primeur: Scribbles eerste Slideshare!

Scribbles Blogkermis

View more presentations from Astrids Scribbles. (tags: onderwijs mediawijsheid)

Met dank aan

• ZBDigitaal
  
• Jan Tweepuntnul
  
• BiebLies
  
• festina lente
  
• Mark Deckers
  
• Ecobibl
  
• schrijverdezes
  
• Theodora spinsels
  
• weerwatgeleerd
  
• Essen2punt0
  
• Moqub
  
• Jeroen Gerth
  
• John van de Pas, voor het betoog uit de Volkskrant

En kijk ook op de PBwiki voor alle biblioblogkermissen.